TRANS.
De SE10 versterker maakt gebruik van TRANS. Een techniek die deels al zijn oorsprong vond uit de jaren 40 van de 20e eeuw.
Anders.
De schakeling is heel anders, dan alle bestaande buizenschakelingen die ik de afgelopen 50 jaar heb gezien. In het kort zijn er 2 circuits. Een rond een ECC83 buis die via C3 en R4 teruggekoppeld wordt waarmee dit een stuurtrapje wordt met weinig versterking maar met een heel lage vervorming.
Het 2e gedeelte Is de ECF802 waarbij het pentode deel samen met de eindbuis zorgt voor een flinke versterking. Het triode gedeelte heeft een stroombron zorgt voor een lage uitgang impedantie, waarmee de eindbuis wordt aangestuurd. Het bijzondere van deze schakeling is: Dat de terug koppeling van de anode van de KT88 eindbuis vóór de uitgangstrafo terug gaat naar de anode van de pentode van de ECF802.
Met andere woorden, hierdoor is de schakeling vóór de uitgangstransformator meer lineair. En wordt eventuele vervorming die bij bij veel gangbare buizenschakelingen zou kunnen ontstaan in de uitgangstransformator handig omzeilt .
Naast weinig vervorming, ontstaat door de terugkoppeling ook een buizen trap met een heel lage inwendige weerstand. Veel lager dan met gangbare triode of penthode buizen mogelijk is. Merk op, dat de uitgang transformator gekoppeld is via rooster G2.
En een lage impedantie aan de primaire kant betekent ook een lage weerstand aan de secundaire kant waar de luidspreker wordt aangesloten. Vandaar dat de dempingsfactor van 7 voor zowel 4 als 8Ω erg goed is voor een moderne buizenversterker.
Wat merk je er van? O.a. veel details en een strak laag.🙂
Proef.
De SE10 heeft maanden lang proef gedraaid. Met allerlei soorten stuur- en eind-buizen.
Wat van mijn ervaringen, met onze luidsprekers.
- Electro Harmonix KT88, krachtig, veel details, wat helder.
- Svetlana 6550 Winged C, wat rustiger, mooi aflopend hoog.
- Tung Sol KT120 , krachtig, gemak, mooi gebalanceerd van hoog naar laag.
- KT77 dit vind ik zelf, de beste buis voor de SE10.
De bijgeleverde KT88 zijn uitstekend. Toch is het interessant om eens te experimenteren met verschillende buizen.
Plug and play.
Je kunt ze er zo inpluggen. De instellingen blijven redelijk constant
Eenmaal een buis gekozen, dan moet je het natuurlijk wel opnieuw TP-1 en TP-0 op 31volt afregelen. Bij het vervangen van de ECF802 buis moet je dat direct doen.
Toeval?.
Veel ontdekkingen gebeuren “toevallig”. Als je maar lang genoeg experimenteert loop je vanzelf ergens tegen aan. Zo was ik aan het testen met Arta met een KT88 buis en daalde de vervorming ineens drastisch.
Uitgezocht, en er bleek iets van 125…130ma stroom door deze buis te gaan. Terwijl die normaal bij 31volt over TP-1 en TP-0 +/- 100ma is. Het vervelende is alleen, dat zowel de voeding als de uitgang transformatoren niet op dergelijke stromen zijn berekend.
Anna.
Tussen de middag loop ik meestal een rondje van 3 kwartier buiten. Even een “frisse neus” halen. Dit keer mijn ons kleinkind Anna. Ik bedacht me toen “waarom geen eindbuis zoeken die bij een ruststroom van 100ma optimaal presteert? ” Dat werd de Genalex KT77
De vervorming bij 1 watt is voor een Single Ended (SE) versterker erg laag. Net als de 2e harmonische op -70dB die normaal dominant is bij een SE versterker met b.v. de bekende 300B buis.
2e harmonischen.
Onze 300B versterker klinkt echt fantastisch. 1% vervorming is heel normaal bij dit soort versterkers. Het geluid krijgt een “gouden glans” merkte Klaas Feenstra eens op. Die een interview afnam voor het blad “Home studio”. Dat helaas niet meer bestaat.
Die 2e harmonischen zorgen ervoor dat er een “laag” over het geluid komt waardoor microdetails ruim onder de -30db van de 2e harmonische verdwijnen. Het geluid zelf is zeer fraai, maar sommige details worden helaas gemaskeerd.
Verder luisteren.
Waar ik echt “allergisch” voor ben zijn SSSSSSS-klanken.🙄 De combi KT77 met de bij geleverde EH ECC83 vond ik al stukken beter, maar kon dat niet nóg beter?. 🤔
Na vele luister testen, bleek een JJ ECC803 een gouden greep. Ik heb voor de gebalanceerde versie gekozen met “gold pins” maar de gewone doet het ook goed.
Buizen koop ik zelf bij de Tonefactory een betrouwbaar adres. Mocht je meteen willen bestellen. Wacht daar nog een paar weken mee tot dat de originele buizen die bij het bouwpakket wordt geleverd zijn ingespeeld. Dan heb je meteen ook het voordeel dat je verschillen tussen buizen veel beter kunt beoordelen. Plus dat je dat je daar gelijk wat extra onderdelen kunt bestellen voor een verdere update.
Wordt vervolgd,
Updates kun je en meer informatie over Trans kun je vinden op de website van Menno van der veen.
Achtergrond informatie: “The SE10 secrets” kun je vanaf nu gratis downloaden https://audioxpress.com/article/you-can-diy-vanderveen-trans-se10-secrets
Vriendelijke groet,
Jack
Hallo Adri,
Alles staat op van der Veen’s site. Je kunt daar steeds de laatste versie van de handleiding met schema’s etc downloaden en de schakelingen nabouwen. Wil je meer weten over de schakeling zélf dan vind je in de beschrijving van de SE-10 een globale uitleg. Meer over het principe van “TRANS” vind je ook daar bij diverse andere schakelingen. Van Menno zelf en van zijn TSS studenten. Tip vergelijk het eens met een normale SE versterker en dan met name de 2e harmonischen…. (die staan daar ook)
Met vriendelijke groet,
Jack
Hi,
Interessant verhaal. Voor mijn gevoel een echt van der Veen ontwerp. Redelijk excentriek. Voor mij blijft eenvoud toch de kern van het ware. Waarom die ECC83 zo geschakeld? Enig idee? (zo te zien als enkele triode geschakeld) Zie ik het goed, signaal via kathode? (kathodevolgers) Hoe ziet de voeding eruit? Die +-60v komt die van een aparte wikkeling? Bedrijfsgeheimen? 😉😉 Waarschijnlijk zijn mijn vragen redelijk dom.😇