Voorjaar.
Niet veel.
Ik zet regelmatig wat anders in de woonkamer. Of vintage of een van mijn twee van der Veen UL40-S2 versterkers. Zo op het 1e gezicht is er niet veel veranderd ten opzichte van 2016 of 2017. Toch is dit alleen maar aan de buitenkant. De grootste verandering zit van binnen. Naast een van Veen UL40-S2 met “gewone” ringkern trafo’s heb ik ook een exemplaar met VDV6040SILPP transformatoren. De secundaire windingen zijn uitgevoerd met Siltech zilver/goud draad.
Deze UL40-S2 kocht ik in 2010 voor een redelijk bedrag 2e hands op Marktplaats. Want de trafo’s met zilverdraad maakte het bouwpakket flink duurder. Het was een keurig gebouwde versterker. Maar verder helemaal standaard, met buizen die op de draad versleten waren. In de loop der jaren is, er een nieuwe print ingekomen en zijn alle bekende en onbekende updates zoals de koperen versie in deel 9
Haat-liefde.
Jarenlang heb ik een haat-liefde verhouding gehad met deze versterker gehad. Ik heb momenten gehad, dat het in een bepaalde combinatie heel goed klonk en andere momenten dat het niet om aan te horen was. Soms zo erg, dat zelfs de kat -die het liefst- de hele dag ligt te slapen van schrik de kamer uit vloog. ?
Onderzoek.
Het probleem met zilver is, dat het als het ware een vergrootglas legt op je set. Het moet 100% in harmonie zijn. Waar koper nog vriendelijk is, wordt het met zilver elke fout genadeloos afgestraft. De metingen die ik het afgelopen jaar heb gedaan en het onderzoek naar de kwaliteit van nieuwe buizen hebben inzicht gegeven hoe het komt.
Eenvoudig opgesomd:
- De toegepaste ringkern transformatoren halen frequenties tot 100Khz.
- Daarmee ook de IMD en THD vervorming tot 100Khz.
- Als je dan bedenkt dat in een push pull versterker met name de 3e harmonische dominant is.
- Is de cirkel rond.
Discusscies.
Ons gehoor (en die van Banjer) vinden 3e….5e dus oneven harmonischen “scherp” klinken. Welnu zilver geeft dat gewoon nóg beter door. Nog even afgezien dat er veel goedkoop onzuiver industrie zilver is, dat totaal niet geschikt is voor audio. Ik heb daar ellenlange discussies op fora over gevoerd. Dat er gewoon verschil is en het zilver van Siltech absoluut niet scherp klinkt, maar juist heel “zacht”.
Maar dergelijke discussies hebben helemaal geen zin. Mensen begrijpen het toch niet. Daarnaast is 99,9% fijn zilver kwetsbaar. Je hoeft maar één keer een scherpe vouw te maken en je krijgt een heel klein breukje. Dat breukje gaat werken als een SI overgang (halfgeleider) en….. produceert oneven harmonische . “Zie je wel zilver klinkt scherp” wordt dan gezegd. Zich niet beseffend dat het hun eigen schuld is. Met goede OFC inter links loop je trouwens hetzelfde risico. Nooit scherpe bochten in maken.
In dit voorbeeld (van een tuner) zie wat ik bedoel. De 3e harmonische is t.o.v. de 2e dominant. Op zijn best, zal het geluid “helder” zijn, maar met een beetje pech klinkt het scherp. Wat weer uitvergroot wordt door het zilver…..
Bij deze versterker zijn de 3e en 5e harmonische afwezig. Ook met zilver, zal het niet scherp klinken.
Niet meer.
Helaas worden VDV6040SILPP trafo’s niet meer gemaakt. Ik heb nog geprobeerd Menno van de Veen over te halen om ze weer in het assortiment op te nemen. Maar helaas, werden ze gewoon te weinig verkocht. Het bleek te kostbaar om op voorraad “op de plank” te houden. Jammer ….. Wat wel gelukt is, door deze versterker, alle metingen etc. Dat ook de UL40-S2 met koperen trafo’s op een zéér hoog niveau te krijgen is. Deel 9 is het uiteindelijke resultaat van jaren.
Verder.
Streamen doe ik nog steeds met een Mac mini. en platen draaien momenteel met een Sony PS-6750. Dat gaat allemaal probleemloos. De radio staat verder een groot deel van de dag aan. Nieuw is dat ik tegenwoordig ook vaker naar NPO radio 5 via DAB+ luister. Via mijn DAB tuner klinkt dat wat dof, maar via mijn Black Lion dac aardig.
Jammer dat er slechts 96Kbit gebruikt wordt door de NPO en dat ze zoveel thema kanalen hebben voor jongeren. Waar volgens mij geen enkele jongere naar kan luisteren want DAB+ zit niet standaard in een smartphone.
Update.
Het wordt door Menno van der Veen afgeraden om KT88 buizen te gebruiken omdat de UL40-S2 hierdoor op het rand stabiliteit werkt. Tijdens het opruimen, vond ik een setje Svetlana Winged C KT88. En deze versterker “is on the edge” Dus toch geprobeerd. Met wat 100pF zilvermica stabilisatie condensatoren tussen pennen 5 en 8. Gaat het net goed. De ruststroom heb ik op 65 ma gezet om de versterker niet te warm te laten worden, zodat hopelijk de Jensen condensatoren niet gaan lekken. Of het ook bij jou gaat werken kan niemand garanderen.
Luistertest.
Samen met Ivan die in zijn blog regelmatig over audio schrijft, hebben we op 23 februari een luistertest gehouden. De versterker met de laatste updates en KT88 buizen had ik nog niet met vinyl getest. Het blijkt namelijk moeilijk, om een set te maken die zowel goed met analoge- als digitale weergave presteert. Maar ik denk dat, dit nu aardig gelukt is.
Zaanse audiostreken.
Ik heb TubeJack gisteravond bezocht. Alles stond weer als vanouds in de kamer: de Perfect Performer luidsprekers, de Sony platenspeler, de studio DAC, de streaming apparatuur en natuurlijk de zwaar gemodificeerde Van der Veen buizenversterker. Ik zag voor het eerst zijn Cambridge loopwerk voor CD’s. Dat ziet er mooi uit. Alles op elkaar afgestemd zoals alleen Jack het kan, als IT-er, hifi-reparateur en buizenspecialist. De albums en muziekstukken vlogen mij om de oren en het ging van goed, beter, best! Van streaming, CD naar vinyl alles werd beproefd.
De analoge set up van Jack blijft moeilijk te verbeteren. Alles valt op zijn plek. Een mooi groot stereobeeld, los van de speakers, het staat als een huis. Met zijn digitale set kan hij alle kanten op. Welke streaming optie heeft Jack eigenlijk niet. Het is de ruggengraat van zijn muziekbeleving. We hebben gespeeld van muziekplatforms als Spotify tot Qobuz.
Zijn dochters houden Jack goed op de hoogte van mooie albums en vice versa, want pa gaat natuurlijk ook al een tijd mee. En nog belangrijker met zijn tijd mee. Jack draait denk ik meer nieuwe muziek dan ik. Dat is wel het grote voordeel van streaming, het aanbod – een overload aan nieuwe artiesten en albums. Wat opvalt aan zijn set is de stabiliteit van het geluid alles staat strak en speelt met detail van zangstem tot instrument. Ik weet alleen niet of we het MQA muziekformat nog hebben beluisterd, dat komt vast een volgende keer.
Uitverkocht.
Mocht je deze versterker willen bouwen, dan moet ik je helaas teleurstellen. Op dit moment dat ik deze tekst schrijf is het bouwpakket van de UL40-S2 uitverkocht. Zowel bij Ringkerntrafo.nl als bij Menno van der Veen zelf. Of er nog nieuwe bouwpakketten komen is afwachten. Schema’s , tips en dergelijke zijn natuurlijk wel op het web of op mijn site te vinden. Dus wie echt wil, kan het altijd nabouwen.
Jack
Hallo, Jan Willem,
Zeker, als het goed is staat er iets op mijn site.
https://tubejack.nl/2016/01/streamen-voor-dummies-met-een-mac-mini-deel-2/
Het klinkt en werkt heel behoorlijk. Echter ik gebruik een professionele dac die ze in opname studios gebruiken. Die kan ook een professioneel digitaal protocol over AES/EBU met 32 bit en 192Khz De EVO 2 nog genoemd op de pagina snapt dat helaas niet, zodat ik weer terug ben op de oude EVO digitaal/digitaal converter. Werkt echt verschrikkelijk goed. Een nadeel hij moet met een speciale kernel driver aangestuurd worden en dat kan alleen tot Mac OSX Yosemite. Daarna heeft Apple haar Mac OS zo dicht getimmerd dat drivers van 3e niet of nauwelijks meer mogelijk zijn.
Erg vind ik het niet, het werkt prachtig, ik kan het mooi besturen vanaf een iPad of mijn iMac.
Vriendelijke groet,
Jack
Beste Jack,
Leuke website met veel inspiratie. Ik ben benieuwd of je de toslink uitgang van de Macmini weleens vergeleken hebt met de usb/converter route naar je dac. Hiermee ontloop je de problemen van USB audio en het scheelt ook een investering in de converter.
Gr, Jan Willem