Zelfbouw high-end buizen versterker van der Veen UL40-S2 deel 5 en MCML05 voorversterker.

Waar we zelf mee spelen…..

Vrij lang hebben wij  met een UL40-S2 gespeeld en een losse RIAA versterker.  Omdat er op een gegeven ogenblik,  een betere platenspeler kwam en later een mooi MC element.  Heb ik de UL40-S2 omgebouwd naar de UL40-S2p.  Bij Amplimo / Ringkern trafo  deden ze daar niet zo moeilijk over en kon ik  gewoon een nieuw frontje bestellen. Een vriendelijk mailtje doet vaak wonderen.

MCML05

Een logische keus.  Pas precies, qua formaat bij de eindversterker.  Op het internet is een  minder goede recentie te lezen over deze voorversterker.  Maar staat er ook: “ik denk echt dat er uit de MCML05 veel meer te halen moet zijn als er hier en daar wat dingen geëvalueerd zouden worden” Dat klopt 🙂  Eigenlijk moet u wat meer over de achtergrond weten.  Keuzes die gemaakt zijn, zijn bewuste keuzes.

Als 1e buis is de bekende ECC82 gekozen die staat in een soort SRPP schakeling waardoor de toch al lage versterking van deze buis gereduceerd wordt naar een keer of 9.  Volgens de ontwerper heeft dit als voordeel dat plaatruis, tikken etc véél minder invloed heeft.   De 2e buis is een ECC81 en staat volgens mij in een Aikido Gain Stage. Samen komt hier ongeveer 250mV uit bij een ingang spanning van 4,7mV van een MD element.

De 3e buis vormt de lijntrap met ook een ECC82 in SRPP .  Dit versterkt dit dan weer een keer of 10 waarmee de UL40-S2p of andere eindversterker makkelijk aangestuurd kan worden.  Bij MC komt er een MC10 step-up trafo bij waardoor de maximale gevoeligheid zo rond de 0,47mV ligt.

Voor- en na-delen

0,47mV ingang gevoeligheid is gewoon te weinig  voor sommige MC elementen die 0,24mV of minder leveren. Ook bij MD of MI elementen moet u opletten of de uitgangsspanning niet te veel afwijkt van de gestandaardiseerde  4,7mV.  Bij MC elementen moet u ook opletten of de MC-10 step-up trafo wel  past. Het voordeel van een trafo is dat er geen extra ruis wordt toegevoegd. Het nadeel is al genoemd niet élk element zal u kunnen combineren.  Hoewel de keuze best ruim te noemen is en het e.e.a. precies is af te stemmen door de uitmuntende documentatie .

Moderne MC elementen van Benz of Lyra geven vaak 1mV of meer af wat een uitstekende combinatie oplevert.  Daar ben ik zelf, al jaren terug op gewezen  door Henk Niemeijer van Audio Selectief toen ik mijn 1e echt goede pick-up element  daar kocht. Het was een Benz Ace.  Nog steeds top in zijn prijsklasse.  Hij zei letterlijk: ” Jack waarom zullen we het die phono trap onnodig moeilijk maken?  Neem een M uitvoering die is bijna net zo goed als de L uitvoering. Ik kan het verschil niet of nauwelijks horen. Het extra “gewicht”  van een paar windingen meer op de spoeltjes weegt niet op tegen de voordelen.”  En inderdaad met de Ace M heb ik jaren met plezier gespeeld, nooit problemen met welke phono versterker dan ook.

Nu spelen we met een Lyra Delos.  Deze is exact is af te stellen, ook dit element is uitstekend gedocumenteerd. Samen met de MCML05 is dit echt een high-end combinatie die absoluut ruis en brom vrij is.  De lijntrap heb ik nagemeten en ik kom op waardes van -120dB wat ongekend  goed is voor een buizen voorversterker. E.e.a. nog wel aan te passen door buizen te wisselen.  Maar beter is , vooraf uitzoeken of e.e.a. wel bij elkaar past. Dat doet u met de rest van uw apparatuur toch ook?.

Paar ingrepen.

Als koppel condensatoren zijn Vishay MKT1813 gebruikt. Niet iedereen zal hier weg van zijn.  Ook dit had een reden, ze zijn namelijk nauwelijks microfonisch.  Mijn advies bouw de versterker en laat ze lekker zitten.  Als u het echt niks vind dan is hier mogelijk winst te behalen.  Ik zeg bewust “mogelijk”  na experimenteren  met de meest exclusieve en duurste condensatoren ben ik er achter dat theoretisch beter niet altijd beter is. Die er nu in zitten zijn Philips HQ MKC 344. Gekocht op de Radio Markt van Beetsterzwaag voor 50 cent per stuk.  220nF was niet voor handen, dat is 2x 100nF parallel geworden gekregen van een vriend. Veel duurder hoeft niet, mocht u wat anders willen dan zal b.v. Wima MKP10 , Vishay  MKP1839 of Auricap al meer dan uitstekend voldoen.  Ik zou zeker geen Audio Note  papier in olie nemen.  Hoe fraai ook,  grote kans dat ze gaan lekken door de warmte.

In het riaa filter is m.i. de meeste winst te halen.  Ik heb de daar zilver mica condensatoren voor gebruikt. Die klinken absoluut niet scherp en zorgen voor van die hele mooie “tingeltjes”.

Waar ook véél winst de halen is het exact matchen van uw MC element met de step-up trafo.  Ook hier zilvermica en gewone koolfilm weerstanden van 10 cent zoals in de rest van de versterker.

Ook leuk is experimenteren met buisjes en dan met name in de lijntrap.  Het voordeel van een ECC82 is dat er zoveel verschillende zijn, die u er zo in kunt prikken zoals de 5693, 6189, 5814, ecc802S e.v.a.

N.b hier heb ik nog dure tin folie condensatoren gebruikt, technisch perfect,  klinkt veel te helder, ze hebben plaats moeten maken voor de bovenstaande MKC condensatoren.

Ze klinken en meten allemaal net even anders.

Duur, hoeft  echt niet. Ook de bijgeleverde Electro Harmonix  buisjes vind ik zéér goed en kosten hooguit 10€.   Ballanced, goldpin…..wat dan ook, maakt door de constructie niet zoveel uit in deze versterker. De goedkoopste werken al prima.

Onze UL40-S2p

Een tijd lang werd deze versterker ook verkocht met Siltech zilver/goud draad in de uitgangs trafo’ s. Het bouwpakket werd daar ik meen wel 600€ duurder door. Die van ons heb ik 2e hands gekocht op Marktplaats en een paar keer opnieuw gebouwd. Net als een versie met “gewone” koperen ringkern trafo’s. Het verschil tussen die 2 is best groot. Daar waar je bij de normale UL40-S2 een ruime marge heb tot experimenteren heb je die bij de versie met zilver secundair niet!. Dan te bedenken dat er ook nog trafo’ s waren die geheel met zilverdraad gewikkeld waren. Waarvan alleen de 2 trafo’ s iets van 3500€ kostte. Die honderden meters zilverdraad die dan nodig zijn is gewoon duur en moeilijk wikkelen.

Mijn eigen ervaringen met beide UL40-S2 ‘s.
Verander de waarde van de koppelcondensatoren niet. 470nF is precies goed. Ook al kan 220nF theoretisch, niet doen. Het laag is met 470nF precies goed.
Er zijn maar weinig “betere” koppelcondensatoren dan die blauwe Epcos die er nu in zitten.
Veranderen de 220uF condensator samen met dat 100nF bypass condensatortje in de fase draaier geeft meestal slechtere resultaten.
6550 buizen geven bijna altijd goede resultaten en door mini-chokes te gebruiken is meer sturing en uitgang vermogen voorhanden.
Een MCML05 voorversterker heeft dan ook écht méérwaarde.

Bij de versie met zilverdraad in de uitgang trafo’s.
Zelfs stabiele buizen als de 6550 kunnen vreemde oscillatie problemen geven, wat zich uit in brom of slecht geluid (goed zichtbaar op de oscilloscoop)
De 100pF compensatie condensatoren zijn bij Super Triode pure noodzaak.
Probeer vooral ook de “gewone” Ultra Lineaire schakeling.

Wat foto’ s:

Dit is onze UL40-S2 met Wima FKP1 condensatoren in Super Triode.  Hoewel het goed meet, vind ik na lang luisteren het hoog wat de fel en het laag te rustig.

Zelfde versterker  maar dan met Audyn koper folie condensatoren van 29€ per stuk.  Meet prima, laag is uitstekend, maar na langer luisteren is het vermoeiend. Het klinkt in 1e instantie en ook in 2e, erg indrukwekkend. Er zijn heel veel details. Maar omdat het zilver al als het ware als vergrootglas werkt is het gewoon te veel.  “Experts”  zeggen dan al gauw: ” zie je wel, zilver klinkt scherp”  Dat kan bij goedkoop industrie zilver, maar het in de trafo’ s toegepaste Siltech zilver/goud klinkt juist heel zacht zonder scherpe randjes en met een extreem hoge resolutie.

Vandaar….

De originele onderdelen weer terug.  Door sommige mensen wordt wat lacherig gereageerd.  Een elco met een bypass condensator.  Toch werkt dat in deze versterkers erg goed.  “Betere” elco’s zoals Panasonic FC of  mijn favoriet Vishay  136 geven gewoon een minder goed resultaat en een scherp randje.  Beter, is daarom lang niet altijd beter!

En dan gaat mijn UL40-S2 voor voorlopig de laatste keer uit elkaar.

Zo is hij uiteindelijk geworden.  Dit is de versie met zilverdraad in de uitgang trafo’ s.  De versterker staat in Ultra Lineair.   De onderdeeltjes voor Super Triode heb ik waar het kan laten zitten  mocht ik het ooit weer willen veranderen.

Met een schakelaar achterop de versterker kan ik kiezen hoeveel ruststroom er door de  buizen gaat.  In dit geval 40 of 80 ma.  40 bij normaal volume en achtergrond muziek en 80ma als we echt gaan luisteren. Dan gaat er ook een rood ledje branden. Voordeel is dat op deze manier de 6550 buizen extra lang mee gaan.

Ik kan nu meten tot 90khz .  Wat opvalt is de lage ruis en geringe vervorming bij de belangrijkste 1e watt.  Ik laat bewust hele spectrum zien van 5 hertz tot 90khz.  Doordat de schaal zo in elkaar gedrukt zit ziet het er een beetje grillig uit. Maar neem van mijn dat dit erg goed is 0,024% vervorming bij 1 watt is voor buizen begrippen extreem laag.  Als ik het audio gebied neem tot 20khz haal ik zelfs 0,016%.  Ook de vervorming bij 9 watt is onder de 0,1% pas bij meer dan 50watt in 4Ω gaat de vervorming pas heel vriendelijk naar 0,5%.   U kunt de UL40 alleen zover uitsturen als u een losse voor versterker gebruikt én de mini chokes toepast waardoor er meer meer stuurspanning is voor de eindbuizen.

Mijn vrouw en ik zijn zéér tevreden over het uiteindelijke eindresultaat. Deze versterker is nu een zéér goede match met onze luidsprekers de Sound Stone 2x 16,5 . Het geluid komt helemaal los van de luidsprekers en het laag vinden we zeer natuurlijk ondanks de lage demping factor  van de versterker die zo rond de 1 zit.

Jack