Onderzoek naar audio buizen deel 1 de 6550

Audio buizen.

Onderzoek.

Een klant  een goede kennis melde dat een van zijn Tung-Sol 6550 buizen “rode wangen” had. Dat is uiteraard niet goed.  En wil zeggen, dat er een véél te grote stroom door de anode* gaat.  Dat kan bijvoorbeeld door kortsluiting komen, of een ander defect in de buis of versterker. *De anode van een buis is de stalen behuizing (plate) die je aan de buitenkant ziet.

Veel te kort.

Het was al vrij snel duidelijk dat een van de buizen stuk was.  Dit kun je zelf makkelijk optisch controleren door de buis die het betreft op een andere positie in je versterker te plaatsen. Kleurt hij daar ook rood, dan weet je dat de buis stuk is en niet de versterker. Alleen deze Tung-Sol buizen waren nog geen 1,5 jaar oud.  Veel te kort naar mijn idee. Deze Tung-Sol 6550, -die ik vanaf nu TS noem- staan momenteel bekent als één van de beste nieuw geproduceerde 6550.

Ook omdat voorheen vaak gebruikte Svetlana Winged C, makkelijk 3….4 jaar meegaan bij dagelijks gebruik. Toch had ik het ergens eerder gelezen in een recensie op de Tone Factory   die ook een van mijn favoriete leveranciers is (maar daar later meer over)

Review.

Lees de review door Bart van Geyt uit 2012 en zijn latere aanvulling [….]
Mijn kwartet 6550 kwam in een enorme doos vol schuimpjes aan: bijzonder goed beschermd! Ik heb helaas niet veel vergelijkingsmateriaal voor een beoordeling. Wat wel jammer was dat van één buis de bias maar bleef “weglopen” wat in een roodgloeiende anode eindigde, ik bestel maar een nieuwe..

aanvulling:
Een paar maanden geleden heb ik mijn ervaringen met de Tung-Sol 6550 ingevuld. Ik was niet zo tevreden omdat er eentje op hol was geslagen. Ondertussen ben ik er achter gekomen dat een rooster lekweerstand van 220K ver boven de opgegeven maximale 50K zit. M.a.w. het ligt op zich niet aan die buis, dus mag die recensie van mij weggehaald worden. Al hoor ik wel geluiden van “vroeger konden ze dat gewoon aan..” maar das weer een ander verhaal. […]

Hetzelfde.

Precies dezelfde ervaring dus.  Ik ben nog veel verder en dieper  gaan zoeken bij fora met gitaarversterkers waar ook veel 6550 buizen gebruikt worden en wat blijkt ook daar is al decennia bekent dat je de rooster lekweerstand G1 bij veel buizen niet te groot mag maken……

Meten.

Omdat je met visueel meten niet altijd kunt zien wat de kwaliteit van een buis is. Gebruik ik een oude gekregen Eico 625 buizen tester.  Het is een simpel apparaat en kan lang niet alles meten.  Maar  een globale 1e indruk te krijgen is hij goed genoeg. Daarnaast heb ik nog zoveel andere moderne meetapparatuur …….

Hier de tester in actie.  Ik heb er een gloednieuwe TS 6550 ingestopt en de meter precies op 1000 afgesteld.  Daarna de 3 oude Tung-Sol 6550 getest en die meten ook nog prima rond de 900.  Alleen bij de defecte buis gebeurde dit:

Het lampje “Tube Short”  ging branden.  Teken dat de buis intern een kortsluiting heeft.

Andere merken 6550 buizen.

Al deze oude buizen meten goed tot zeer goed (voor de foto mooi opgepoest)

Kraakjes.

Als je kleine kraakjes hoort dan kan het betekenen dat je buizen meer goed zijn. Deze Svetlana 6550 is ongeveer 3 jaar gebruikt en 3 van de 4 meten nog goed.

Getter.

Deze buis was dus de schuldige. Er zat een scheur in het glas, iets dat bijna nooit voorkomt.  Goed te zien dat alle barium (dat glimmende laagje) is verdwenen. Normaal zorgt de getter ervoor dat zuurstof uit de buis blijft.  Heel langzaam brand dat op, waarmee  de buis aan het einde van zijn leven komt. Die 2 ronde ringen bovenin zijn de eigenlijke 2 getters waarmee het barium opbrand.

Stuk.

Buizen worden weer volop geproduceerd.  Veel fabrikanten gaan uit van de originele ontwerpen en specificaties. Zo ziet een Tung-Sol (de ontwerper van de  6550 buis) er nieuw er  hetzelfde uit als de 1e types.

Gegevens TS 6550,

Fixed bias.

Daar zit het probleem.  Als je een fixed bias gebruikt b.v. met een Tentlabs module mag G1 het stuurrooster nog maar een grid weerstand hebben van 50kΩ.  Dat was áltijd al zo dus met deze buis is helemaal niks mis! .   Ook bij de meeste andere 6550 mag hij maximaal 50KΩ zijn. zie maar.

Gegevens Eletro-Harmonix 6550.

Fixed bias 50KΩ.

Gegevens Sovtek 6650WA.

Fixed bias 50KΩ.

Gegevens GE 6550.

Fixed bias 50KΩ.

Gegevens Svetlana 6550 Winged C.

Fixed bias 200KΩ 

UL-40S2,

Bron:  Menno van der Veen 

De UL-40S2 van Menno van der Veen is oorspronkelijk ontworpen voor EL-34 buizen, die zonder problemen 500KΩ of meer kunnen hebben.  Deze schakeling klopt dus en werkt perfect.

Later zijn er upgrades gekomen waardoor ook de steviger 6550 buis gebruikt kon worden. Dat was geen probleem. Want meestal werden daarbij door Amplimo zeer robuuste Svetlana Winged C 6550C geleverd.  Echter Svetlana is in 2012 gestopt met het maken van buizen .

Ga je in deze schakeling nu een ander merk 6550 buizen stoppen.  Dan heb je grote kans als je de versterker flink belast instellingen gaan verlopen en na 1….1,5 jaar al een of meerdere buizen defect zijn.

Opmerkelijk is:

• Ik kan de ontwerper van de versterker niets kwalijk nemen.
• Niet de fabrikant, die nieuwe buizen volgens de originele TS specificaties opnieuw uit brengt.
• Het staat gewoon in de datasheets.

Beter dan het origineel, is deze 6550C. Worden sinds 2012, helaas niet meer gemaakt.

Onderzoek kost altijd veel tijd.  In deel 2 ga ik wat dieper op de materie in. En kom dan met een aantal oplossingen. Wat blijft, is dat je behalve Svetlana 6550C niet zomaar andere 6550 buizen in een versterker als de UL-40S2 kunt stoppen.

Dit kan ook voor een andere versterkers gelden, met een fixed bias, waar nu b.v. een EL34 eindbuis in zit.

Wordt vervolgd,

Jack